“سرک کشیدن در کار دیگران یا تمرکز بر خود؟ چگونه از حاشیه سازی در محیط کار دوری کنیم و بهرهوری را افزایش دهیم”
چکیده:
در محیطهای کاری، برخی افراد به جای تمرکز بر وظایف خود، مدام در حال سرک کشیدن به کار دیگران، ایجاد حاشیه و زیرآب زنی هستند. این رفتار نه تنها بهرهوری فردی و جمعی را کاهش میدهد، بلکه باعث ایجاد فضای سمی در محیط کار میشود. این مقاله با استفاده از پژوهشهای علمی، مثالهای واقعی و راهکارهای عملی، به بررسی دلایل این رفتارها و ارائه راهحلهایی برای تبدیل محیط کار به فضایی سازنده و مثبت میپردازد.
مقدمه:
محیط کار باید مکانی برای همکاری، خلاقیت و پیشرفت باشد. اما متأسفانه، برخی افراد به جای تمرکز بر وظایف خود، وقت و انرژی خود را صرف سرک کشیدن به کار دیگران، ایجاد حاشیه و زیرآب زنی میکنند. این رفتارها نه تنها بهرهوری فردی را کاهش میدهند، بلکه باعث ایجاد تنش و نارضایتی در تیم میشوند. این مقاله به بررسی دلایل این رفتارها، تأثیرات منفی آنها و راهکارهایی برای ایجاد تغییر مثبت در محیط کار میپردازد.
بخش اول: چرا برخی افراد در کار دیگران سرک میکشند؟
۱. دلایل روانشناختی
- احساس ناامنی: برخی افراد به دلیل احساس ناامنی و کمبود اعتماد به نفس، سعی میکنند با زیر سؤال بردن دیگران، خود را برتر نشان دهند.
- نیاز به توجه: سرک کشیدن و ایجاد حاشیه ممکن است راهی برای جلب توجه و احساس مهم بودن باشد.
- حسادت: وقتی فرد احساس میکند دیگران پیشرفت بیشتری دارند، ممکن است به رفتارهای مخرب مانند زیرآب زنی روی آورد.
۲. تأثیرات منفی این رفتارها
- کاهش بهرهوری: وقتی افراد به جای تمرکز بر کار خود، وقت خود را صرف حاشیهسازی میکنند، بهرهوری فردی و جمعی کاهش مییابد.
- تخریب روابط کاری: این رفتارها باعث ایجاد بیاعتمادی و تنش در تیم میشود.
- ایجاد فضای سمی: محیط کار پر از شایعه و حاشیه، باعث کاهش رضایت شغلی و افزایش استرس میشود.
بخش دوم: پژوهشهای علمی درباره رفتارهای مخرب در محیط کار
۱. پژوهش دانشگاه هاروارد
مطالعهای در دانشگاه هاروارد نشان داد که محیطهای کاری که در آنها رفتارهای مخرب مانند زیرآب زنی و حاشیهسازی رایج است، سطح استرس کارکنان به طور قابل توجهی افزایش مییابد و بهرهوری کلی تیم کاهش پیدا میکند.
۲. نظریه عدالت سازمانی
بر اساس نظریه عدالت سازمانی، وقتی کارکنان احساس میکنند که عدالت در توزیع پاداشها و فرصتها رعایت نمیشود، ممکن است به رفتارهای مخرب مانند زیرآب زنی روی آورند.
۳. تأثیر رفتارهای مخرب بر سلامت روان
بر اساس تحقیقات منتشر شده در مجله “روانشناسی کار”، کارکنانی که در محیطهای سمی کار میکنند، سطح اضطراب و افسردگی بالاتری را تجربه میکنند و رضایت شغلی کمتری دارند.
بخش سوم: چگونه از حاشیهسازی دوری کنیم و بهرهوری را افزایش دهیم؟
۱. شناسایی رفتارهای مخرب
- یادداشتبرداری: برای یک هفته، رفتارهای خود و همکاران را زیر نظر بگیرید و مواردی که باعث ایجاد حاشیه میشوند را یادداشت کنید.
- پرسش از خود: هر بار که میخواهید در کار دیگران سرک بکشید، از خود بپرسید: “آیا این رفتار به من یا تیم کمک میکند؟”
۲. تبدیل رفتارهای مخرب به رفتارهای سازنده
- تمرکز بر وظایف خود: به جای حاشیهسازی، انرژی خود را صرف بهبود عملکرد خود کنید.
- برقراری ارتباط مثبت: به جای زیرآب زنی، سعی کنید با همکاران خود ارتباط مثبت و سازنده برقرار کنید.
- تعیین هدف: برای خود اهداف کوتاهمدت و بلندمدت تعیین کنید و بر دستیابی به آنها تمرکز کنید.
۳. ایجاد فرهنگ سازمانی مثبت
- تشویق شفافیت: مدیران باید شفافیت در توزیع پاداشها و فرصتها را تشویق کنند تا از ایجاد حسادت و بیعدالتی جلوگیری شود.
- برگزاری کارگاههای آموزشی: کارگاههایی درباره اهمیت همکاری و تأثیر رفتارهای مثبت در محیط کار برگزار کنید.
- تشویق بازخورد سازنده: به جای حاشیهسازی، کارکنان را تشویق کنید تا بازخوردهای سازنده و مثبت ارائه دهند.
بخش چهارم: مثالهای واقعی
۱. داستان شرکت فناوری X
در یک شرکت فناوری، یکی از کارکنان مدام در حال زیرآب زنی و ایجاد حاشیه بود. پس از برگزاری کارگاههای آموزشی درباره اهمیت همکاری و تأثیر رفتارهای مثبت، این فرد یاد گرفت که به جای حاشیهسازی، بر بهبود عملکرد خود تمرکز کند. این تغییر نه تنها بهرهوری او را افزایش داد، بلکه باعث بهبود فضای کلی تیم شد.
۲. داستان علی: از حاشیهسازی به تمرکز بر خود
علی، یک کارمند با ۳۰ سال سابقه کار، مدام در حال زیرآب زنی و ایجاد حاشیه بود. پس از شرکت در یک برنامه مربیگری، او متوجه شد که این رفتارها نه تنها به او کمکی نمیکنند، بلکه باعث تخریب روابط کاری او شدهاند. او تصمیم گرفت به جای حاشیهسازی، بر بهبود مهارتهای خود تمرکز کند و به یک عضو سازنده تیم تبدیل شود.
نتیجه گیری:
سرک کشیدن در کار دیگران و ایجاد حاشیه نه تنها بهرهوری فردی و جمعی را کاهش میدهد، بلکه باعث ایجاد فضای سمی در محیط کار میشود. با شناسایی رفتارهای مخرب، تبدیل آنها به رفتارهای سازنده و ایجاد فرهنگ سازمانی مثبت، میتوانیم محیط کار را به مکانی برای همکاری، خلاقیت و پیشرفت تبدیل کنیم. به جای حاشیهسازی، بیایید بر بهبود خود و تیم تمرکز کنیم.
منابع:
- Harvard Business School Study on Workplace Toxicity (2019).
- Organizational Justice Theory: Greenberg, J. (1987). A Taxonomy of Organizational Justice Theories.
Journal of Occupational Psychology: The Impact of Toxic Work Environments on Men
